Kuiper kuşağı Neptün gezegeninin yörüngesiyle Plüton cüce gezegeninden daha uzakta olan gezegenimsilerin var olduğu bölgeye denir. Bu kuşağın bir başka adı ise Edgeworth – Kuiper kuşağıdır. Amerika Birleşik Devletleri eyaleti olan Hawaii’de bulunan astronomlar 1992 yılında yaptığı araştırmada bu kuşağında içerisinde sayıları 1000’i bulan buzlu cisimler keşfetmişlerdir. Kuiper kuşağının içerisinde bulunan bazı cisimlerin gezegen olup olmadıkları günümüzde hala tartışma konusudur. Bu kuşakta şimdiye kadar 400’e yakın gezegenimsi gök taşı, 100 km’den büyük en az 70 bin gök cismi olduğu tahmin edilmektedir.
Kuiper kuşağının Güneş’e olan uzaklığı 4,5 milyar ile 7,4 milyar km. arasında eliptik bir düzlem içerisinde yer almaktadır. Bu bölge birçok yönüyle asteroit kuşağına benzer özellikler taşımaktadır. Ancak asteroit kuşağından daha büyük alana sahiptir.
Kuiper Kuşağında Trilyonlarca Küçük Boyutta Asteroit ve Kaya Parçaları Var
Astronomlar, Kuiper kuşağının içerisinde çapı 100 km’den büyük olan binlerce kütlenin, birkaç kısa periyotlu kuyruklu yıldız ve cüce gezegenlerin, ayrıca trilyonlarca küçük boyutta asteroit ve kaya parçaların bulunduğunu söylemektedir. Bu kuşakta yer alan cisimlerin hangi bileşenlerden olduğu henüz keşfedilmemiştir. Ancak yapılan araştırmalar neticesinde burada bulunan cisimlerin çoğunun su buzundan oluştuğu görülmektedir. Ayrıca metan gibi amonyak ve hidrokarbonlar şimdiye kadar tespit edilen bileşenler arasında bulunmaktadır.
Su buzları evrenin birçok yerinde ve birçok gezegende bulunmaktadır. Doğal olarak da Kuiper kuşağının içerisinde bulunan cüce gezegenler ve asterotilerde de bulunmaktadır. Mike Brown, Kuiper kuşağı üzerinde yaptığı araştırmada bu bölgenin en büyük nesnelerinden biri olan Quaoar’da kristalli su buzu ve amonyak hidratın varlığını keşfetti.
Cüce gezegen Plüton ilk keşfedildiğinde öyle olmasa da ilk Kuiper kuşağı nesnesi olarak biliniyordu. Jane Luu ve Dane Jewitt 1992 yılında 1992QB1 ismini verdikleri nesneyi keşfetmemiş olsalardı, Plüton halen daha bir gezegen olarak biliniyor olunacaktı. 1992QB1 cismi ve altı ay sonra keşfettikleri 1993EW isimli kuiper kuşağı objeleri bu kuşakta keşfedilen o zaman ki en dikkat çekici nesneler olarak kayıtlara geçmiştir.
Sedna’nın Keşfi
2003 yılında Sedna keşfedildi. Bu cüce gezegenin Güneş’in yörüngesindeki bir turu dünya yılı ile hesaplandığında 10 bin 500 yıl sürmektedir. Sedna yaklaşık 1750 km genişliğine sahiptir. 2003 yılında gerçekleşmiş olan bu keşifte Sedna nesnesi o zamana kadar Kuiper kuşağı içerisinde en büyük nesne olarak gösterilmiştir.
Eris, Makamake ve Haumea Cüce Gezegenlerin Keşfi
2005 yılında astronom Mike Brown 2005 yılında Kuiper kuşağında Plüton’dan daha büyük bir nesne bulduklarını açıkladı. Yeni keşfedilen bu nesne Samanyolu galaksisinde bulunan 10. gezegen olduğunu duyurdu. Bu gezegenin adı ise Eris’tir. Günümüzde cüce gezegen olarak kayıtlara geçmiştir. Eris cüce gezegeni Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı hesap edildiğinde 100 katı bir mesafede yer almaktadır. Güneş’in çevresinde turunu ise yaklaşık dünya yılı ile hesaplandığında 580 yılda tamamlamaktadır (kaynak: NASA) 2008 yılında ise bu kuşakta iki cüce gezegen daha bulunmuştur. Bunlar Makemake ve Haumea’dır.
Ancak 2017 yılında tespit edilen ilginç bir durum vardır. 2008 yılında keşfedilen gezegenlerden biri olan Haumea’nın parlak bir yıldızın önünden geçerken ki görüntüsünün küre şekline benzememesi sonucu bu gezegenin bir cüce gezegen olmadığı tartışılmıştır. Ancak şöyle bir durum var ki bazı astronomların açıkladığı bilgiye göre cüce gezegenlerin çapları ortalaması ile Haumea’nın çapı tutmaktadır buna göre Haumea bir cüce gezegen olarak gösterilmektedir. Bu konuda tartışmalar halen sürdüğü için net bir açıklama bulunmamaktadır.
Kuiper kuşağı içerisinde yer alan en sonuncu keşif ise bir başka cüce gezegen olan 2014MU69’dur. Bu cüce gezegenin önemi ise, Güneş sisteminin oluşumu ile ilgili ciddi bilgiler sağlayabileceği düşünülmektedir.
Kuiper Kuşağının Özellikleri
– Kuiper kuşağı Güneş sistemini çevreler ve disk şeklindedir.
– 200 yıldan küçük olan kuyruklu yıldızlar genel olarak kuiper kuşağından gelmektedir.
– Kuiper kuşağında bulunan gök cisimleri büyük gezegenler ve Güneş’in çekim etkilerinden büyük oranda etkilenmektedir. Bu yüzden bu kuşağın içerisinden binlerce asteroit Neptün ve Uranüs gibi gezegenlere çarpmaktadır.
– Kuiper kuşağı, çapı 100 km’ye kadar varan milyonlarca buzlu cisim içermektedir.
– Kuiper kuşağının içerisinde 100 milyondan fazla gök cismi olduğu tahmin edilmektedir.
Kaynak: https://theplanets.org/kuiper-belt/
Post Views: 348